Socjopata to osoba, której rozpoznanie często nastręcza sporych problemów otoczeniu. Jego pozornie poprawne zachowanie i prowadzone przez niego życie sprawiają, że wielu osobom wydaje się wręcz czarującym człowiekiem, idealnym jako życiowy partner, przyjaciel czy szef. Jakie cechy powinny zatem przykuć naszą uwagę i wzbudzić czujność?
Skrajny egocentryzm
Socjopatia to antyspołeczne zaburzenie osobowości, które wiąże się z wieloma cechami. Jednak na plan pierwszy często wysuwa się w nim skrajny egocentryzm, który kieruje każdym działaniem osoby zaburzonej. Socjopata nieustannie, w każdej sytuacji, siebie stawia na pierwszym miejscu – a co za tym idzie, na pierwszym miejscu lokuje swoje potrzeby, zachcianki i korzyści. Z tego faktu wynika wiele innych jego cech.
Chęć podporządkowania i manipulowania innymi
Stawiając samego siebie w centrum wszystkich swoich działań, celów i pragnień, socjopata stara się tak układać wszystkie relacje z innymi ludźmi, by robili to, czego on sam chce. Swoje posunięcia planuje zazwyczaj na podstawie bilansu strat i korzyści, a relacje często nawiązuje ze względu na to, co może dzięki nim osiągnąć.
Chęć osiągania własnych korzyści prowadzi do tego, że socjopata często działa podstępnie. Manipuluje innymi, by podporządkować ich sobie i uzyskać dokładnie to, co sobie zaplanował. Uwielbia władzę. Posuwa się przy tym do kłamstwa i gry pozorów, którą potrafi opanować do perfekcji.
Właśnie ze względu na te cechy socjopatę trudno jest rozpoznać od pierwszego wejrzenia. Jest mistrzem przybierania określonych ról i dopasowywania swojego zachowania w taki sposób, aby ostateczny efekt każdej interpersonalnej rozgrywki był dla niego korzystny. Może dzięki swoim pozornym zachowaniom wydawać się najlepszym przyjacielem czy partnerem życiowym, jednak nawet okazywana przez niego troska wynika wyłącznie z oczekiwania korzyści, które dzięki niej zyska w przyszłości. Jednocześnie nie zawaha się przed dalszymi manipulacjami nawet w stosunku do osób bliskich albo przed zdradą “przyjaciela”.
Brak szczerej empatii
Z poprzednią cechą wiąże się brak umiejętności odczuwania emocji innych. Socjopaci zazwyczaj doskonale rozumieją na poziomie logicznym emocje innych, potrafią o nich mówić, a nawet je naśladować, jeśli jest to dla nich korzystne. Nie odczuwają ich jednak na poziomie emocjonalnym. Nie współodczuwa z innymi i nie potrafi stawiać się na pozycji drugiej osoby. Z tego względu łatwiej przychodzi mu manipulacja innymi oraz wykorzystywanie ich czy nawet krzywdzenie (zazwyczaj psychiczne, nie fizyczne).
Nieprzestrzeganie reguł
Socjopaci nie lubią reguł, często wręcz nie widzą potrzeby ich przestrzegania, niezależnie od tego, czy są to zasady moralne, czy prawne. Interesują ich tylko własne zasady, do których starają się dopasować cały świat. Nie starają się być częścią społeczności, przez co często nie liczą się z konsekwencjami swojego zachowania. Z kolei umiejętność odgrywania i kłamstwa sprawia, że nawet jeśli zostaną przyłapani na łamaniu reguł, często potrafią się z tego przekonująco wytłumaczyć.
Dodatkowo socjopatę może cechować pewna impulsywność, która sprawia, że nawet mały bodziec jest w stanie wywołać skrajną zmianę zachowania. Również takie zmiany kontrolowane są wyłącznie za sprawą wewnętrznych zasad, bez oglądania się na inne konsekwencje lub opinię społeczną.
