Badanie rentgenowskie jest jednym z częściej wykonywanych badań podczas procesu diagnostycznego.
Na czym polega badanie rentgenowskie?
Rentgen to badanie diagnostyczne wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie. Jest bezbolesne, nie wymaga specjalnego przygotowania, a trwa stosunkowo krótko. Obraz uzyskiwany jest za pomocą błon RTG, detektora pokrytego związkami selenu lub płyty fosforanowej. Dzięki dwóm ostatnim możliwe jest uzyskanie obrazu w formie cyfrowej. Rodzaj podłoża uzależniony jest od wyposażenia danej placówki medycznej. Najczęściej wykonuje się rentgen klatki piersiowej, kończyn górnych oraz dolnych, kręgosłupa czy tkanek miękkich. Przed wykonaniem badania konieczne jest uzyskanie świadomej zgody pacjenta. W przypadku kobiet w ciąży badanie wykonywane jest tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Przygotowanie do badania rentgenowskiego
Przed badaniem nie należy rezygnować z leków przyjmowanych na stałe. Jedynym wyjątkiem jest badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego, które musi być wykonywane na czczo. W przypadku planowych badań okolic jamy brzusznej zalecane jest opróżnienie zawartości jelit z mas kałowych i gazów, aby zdjęcia były wiarygodne i wyraźne. Niektórzy lekarze przepisują specjalne przeczyszczające preparaty farmaceutyczne. Osoby hospitalizowane dzień przed badaniem mają wykonywaną lewatywę. W stanach nagłych, zagrażających życiu i po wypadkach RTG wykonywane jest bez wcześniejszego przygotowania.
Przebieg badania rentgenowskiego
Po uzyskaniu świadomej zgody i wytłumaczeniu przez lekarza zasadności badania, pacjent jest wprowadzany do pracowni rentgenowskiej. Podczas badania nie wolno się poruszać, a pozycja uzależniona jest od prześwietlanej części ciała. W niektórych przypadkach (np. RTG klatki piersiowej) konieczne jest krótkotrwałe wstrzymanie oddechu, aby uzyskać wyraźny obraz. Niekiedy, szczególnie w przypadku przewodu pokarmowego, konieczne jest podanie kontrastu. Podstawowym składnikiem jest tzw. papka barytowa, możliwe jest również dodatkowe wprowadzenie powietrza lub gazu do żołądka, które wejdą w reakcję ze związkami tworzącymi kwaśną treść pokarmową.
Badanie rentgenowskie – wskazania
Wskazania do przeprowadzenia badania rentgenowskiego obejmują zarówno urazy, jak i stany chorobowe. Ich lista jest dość długa. Najczęściej prześwietlanym miejscem jest klatka piersiowa. Wynika to z faktu, iż jest to jedno z obowiązkowych badań medycyny pracy, należy je wykonywać średnio co 4 lata. Do pozostałych najczęstszych wskazań należą:
- choroby reumatoidalne,
- urazy kości,
- urazy stawów,
- obecność cech stanu zapalnego w obrębie klatki piersiowej – obrzęk płuc, duszności czy długotrwały kaszel,
- obecność zmian zwyrodnieniowych,
- choroby układu moczowego, np. kamica nerkowa,
- choroby przewodu pokarmowego, np. niedrożność jelit.
Badanie rentgenowskie – przeciwwskazania
Istnieją trzy przeciwwskazania do przeprowadzenia badania rentgenowskiego. Pierwszym i zarazem najważniejszym jest ciąża (wyjątek stanowią stany nagłe, wypadki, poważne urazy lub bezpośrednie zagrożenie życia matki). Nie powinno się również wykonywać RTG u małych dzieci, gdyż silne promieniowanie rentgenowskie może wpłynąć szkodliwie na rozwijający się i dojrzewający organizm. Ostatnim przeciwwskazaniem są poważne stany chorobowe, w których przypadku, niezależnie od wyniku badania, nie ma możliwości zmiany sposobu leczenia ze względu na stan ogólny zdrowia.
Postępowanie po badaniu rentgenowskim
Badanie rentgenowskie nie wymaga hospitalizacji, gdyż nie jest inwazyjne. Tak jak w przypadku każdego badania, podczas którego był podany kontrast, konieczna jest minimum 30-minutowa obserwacja pod kątem wystąpienia skutków ubocznych. Najczęściej należą do nich nudności, wymioty lub rzadziej ból głowy. Jeśli obraz badania został wykonany w formie cyfrowej, pacjent otrzymuje płytę CD z wynikiem jeszcze tego samego dnia. Natomiast w przypadku konieczności wywołania klisz, wynik można odebrać na następny dzień. Obowiązkiem każdej placówki wykonującej to badanie jest przechowywanie dokumentacji medycznej przez minimum 20 lat.
